مرکز عدالت برای کودکان: نتایج یک تحقیق بینالمللی نشان میدهد که ۴۰ درصد کودکان جهان به دلیل وجود جنگ، جرم و جنایت احساس امنیت نمیکنند. این تحقیق نشان میدهد که از نگاه کودکان بالاترین اولویتهایی که بزرگسالان باید در آن مداخله کنند شامل «آموزش»، «سلامت و دسترسی به مراقبت»، «تامین نیازهای اساسی»، «مقابله با تمام اشکال خشونت»، و «بحران اقلیمی» است.
شبکه جهانی ChildFund متشکل از ۱۱ سازمان توسعهای و بشردوستانه متمرکز بر کودکان که با ۳۰ میلیون کودک و اعضای خانواده آنها در ۷۰ کشور جهان کار میکند، این پژوهش را با مشارکت ۱۰ هزار کودکان در ۴۱ کشور دنیا انجام داده است. هدف اصلی شبکه جهانی ChildFund پایان دادن به خشونت و بهرهکشی از کودکان، حمایت از کودکان در شرایط اضطراری و بلایای طبیعی، و افزایش مشارکت کودکان و خانوادههای آنها در ایجاد تغییرات پایدار عنوان شده است.
نتایج این تحقیق که با مشارکت ۱۰ هزار دختر و پسر ۱۰ تا ۱۸ ساله در ۴۱ کشور انجام شده در ۴ محور عمده منتشر شده است. نتایج این تحقیق در بخش تجربیات شخصی کودکان و پیشینه آنها نشان میدهد:
- بیش از ۱ کودک از هر ۷ کودک دارای معلولیت، بهطور منظم به مدرسه نمیرود.
- در آفریقای مرکزی و غربی، تقریباً ۱ کودک از هر ۳ کودک، بهطور منظم به مدرسه نمیرود.
- تقریباً ۱ کودک از هر ۱۰ کودک، در حال حاضر کار میکند.
- ناامنی غذایی بهطور قابلتوجهی در میان کودکان دارای معلولیت افزایش یافته و تقریباً ۱ نفر از هر ۴ نفر (۲۳٪) را تحت تأثیر قرار میدهد، در حالی که این رقم برای کودکان بدون معلولیت ۱۴٪ است.
- بیش از ۱ کودک از هر ۱۰ کودک معمولاً احساس خوشحالی نمیکند. در آفریقای مرکزی و غربی این رقم به بیش از ۱ کودک از هر ۳ کودک میرسد. سطح خوشحالی با حضور منظم در مدرسه و امنیت غذایی همبستگی مثبت دارد، به این معنا که کودکانی که بهطور منظم به مدرسه میروند و پس از هر وعده غذا احساس سیری میکنند، معمولاً شادتر هستند.
کودکان در حال حاضر چقدر با حقوق خود آشنا هستند؟
نتایج این تحقیق در بخش سنجش میزان آشنایی کودکان و نوجوانان با حقوق خود، چالشها و موارد نقض حقوق کودکان و نقش بزرگسالان در حفاظت از حقوق کودکان نشان میدهد که چهل درصد کودکان احساس ناامنی کرده و یک سوم کودکان معتقدند که بزرگسالان نظر آنها را نمیپرسند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد:
- بیش از ۱ کودک از هر ۵ کودک درک ضعیفی از حقوق خود دارد.
- پسرها نسبت به دخترها درک ضعیفتری از حقوق خود دارند.
- تقریباً ۳ کودک از هر ۱۰ کودک با وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین درک ضعیفی از حقوق خود دارند، در حالی که این رقم در کودکان با وضعیت اقتصادی-اجتماعی بالاتر به تقریباً ۲ نفر از هر ۱۰ نفر کاهش مییابد. آسیبپذیری و حاشیهنشینی تأثیر منفی بر شناخت کودکان از خود بهعنوان دارنده حقوق دارد.
- ۴ کودک از هر ۱۰ کودک گزارش میدهند که به دلیل جنگها و جرم و جنایت احساس ناامنی میکنند.
- تقریباً ۱ کودک از هر ۳ کودک میگوید که بزرگسالان نظر آنها را نمیپرسند.
- ۱ کودک از هر ۴ کودک گزارش میدهد که بزرگسالان حرفها یا کارهایی میزنند که باعث میشود احساس بدی پیدا کنند.
- کودکانی که هویت اجتماعیشان با اشکال متعددی از تبعیض مواجه است یا از پسزمینههای اقتصادی-اجتماعی محروم میآیند، با دشواری بیشتری در مشاهده احترام و تحقق حقوقشان مواجه میشوند.
- بیش از ۱ کودک از هر ۴ کودک معتقد است که بزرگسالان بهطور کامل حقوق آنها را ترویج نمیکنند.
یافتههای این تحقیق نشان میدهد که یک همبستگی مثبت میان درک کودکان از حقوقشان و ترویج واقعی این حقوق توسط بزرگسالان وجود دارد. زندگی در محیطهایی که حقوق بهطور مؤثر توسط مسئولان شناخته و اجرا میشود، تأثیر چشمگیری بر درک کودکان از خود بهعنوان دارندگان حقوق دارد.
کودکان چه تصوری از آینده دارند؟
بخش سوم این تحقیق بر درک کودکان از آینده خود، بهویژه توانایی آنها در تصور آن تمرکز داشته و به نگرانیها، اضطرابها، و عدم قطعیتهای آنها، همچنین امیدها، انتظارات و رویاهای کودکان پرداخته است. یافتههای این بخش از پژوهش نشان میدهد:
- سه نگرانی اصلی کودکان درباره آینده شامل بیکاری، فقر، و اپیدمیهای سلامت است.
- کودکانی که احساس میکنند حقوقشان توسط بزرگسالان به میزان بالایی ترویج میشود، بهطور کلی اضطراب کمتری درباره تهدیدات آینده دارند. این ارتباط نشان میدهد کودکانی که به بزرگسالان مسئول—مانند والدین، معلمان، و دیگر افراد دارای اقتدار—اعتماد دارند، احساس محافظت و امنیت بیشتری میکنند.
- کودکانی که بهطور منظم شادی را تجربه نمیکنند، معمولاً سطوح بالاتری از ترس درباره آینده خود ابراز میکنند.
- کودکانی با پیشینه مهاجرت، کسانی که دارای معلولیت هستند، و بهویژه افرادی که از پسزمینههای اقتصادی-اجتماعی پایین میآیند، بهطور قابلتوجهی سطوح بالاتری از عدم قطعیت و دیدگاههای منفی نسبت به آینده خود را نسبت به همسالانشان ابراز میکنند. این امر نشان میدهد که شرایط فعلی آنها، همراه با تجربیات تبعیض تجمعی، تاثیر عمیقی بر توانایی آنها برای تصور و دستیابی به بهبود شرایط آیندهشان دارد.
- ۳ کودک از هر ۱۰ کودک معتقدند که در مورد ازدواج و فرزندآوری آزادی عمل ندارند و تصمیمگیر نیستند.
- کودکان اقلیتها انتظارات کمتری درباره عدم تبعیض در آینده دارند، بهطوری که تنها ۶۷.۳٪ از آنها انتظار دارند در آینده مانند دیگران رفتار شود، در حالی که این رقم در میان کودکان غیر اقلیت ۸۰.۴٪ است.
شکلدهی به آینده؛ اولویت کودکان کدام است؟
در مرحله پایانی این مشاوره، از کودکان خواسته شده تا اولویتهای مداخله را مشخص کنند و اقدامات لازم را که بزرگسالان باید برای تضمین آیندهای بهتر انجام دهند، بیان کنند. این مرحله با ارائه مستقیم صدا به کودکان پایان یافته تا آنها بتوانند تجربیات، پیشنهادها، رؤیاها، ترسها و انتظارات خود از آینده را به اشتراک بگذارند. یافتههای این بخش نشان می دهد که:
- بالاترین اولویتهایی که بزرگسالان باید در آن مداخله کنند شامل آموزش، سلامت و دسترسی به مراقبت، تأمین نیازهای اساسی، مقابله با تمام اشکال خشونت، و بحران اقلیمی است.
- در آفریقای مرکزی و غربی، تعداد بیشتری از کودکان معتقدند که اطمینان از این که هیچ کودکی مجبور به ترک خانه یا جامعه خود نشود، یک اولویت است.
- در شرق و جنوب آفریقا، درصد بیشتری از کودکان اولویت را بر عدم زندگی در جنگ یا درگیری قرار میدهند.
- در شرق آسیا و اقیانوسیه، توجه زیادی به اهمیت دسترسی امن کودکان به اینترنت و حفاظت از محیط زیست شده است.
- در آمریکای لاتین، بهطور کلی درصد بیشتری از کودکان بیشتر مداخلات فهرستشده را بهعنوان اولویت شناسایی میکنند. بهویژه، کودکان در آمریکای لاتین جلوگیری از خشونت یا بدرفتاری با کودکان را بهعنوان یک اولویت اصلی بیان میکنند.
- این تفاوتها در شناسایی اولویتها بر اهمیت شناخت و توجه به زمینهها و نیازهای منحصر به فرد کودکان در مناطق مختلف تأکید میکند. تنظیم مداخلات متناسب با این اولویتهای منطقهای برای بهبود مؤثر رفاه و چشمانداز آینده کودکان در سطح جهانی ضروری است.
این پژوهش با مطالعه بر پاسخهای ۸۵۰۰ کودک، ۵ درخواست اولویتدار کودکان و نوجوانان را اینگونه ترسیم کرده است:
- دسترسی و کیفیت آموزش را بهبود دهید تا به اهداف خود دست یابیم.
- ما را از خشونت و تبعیض محافظت کنید.
- نظر ما را بپرسید و به آن گوش دهید.
- ما را درک کنید و به ما احترام بگذارید.
- ما را تشویق، راهنمایی و حمایت کنید.
توصیه شبکه جهانی ChildFund به دولتها و فعالان جامعه مدنی
شبکه جهانی ChildFund با انتشار یافتههای این پژوهش در سال ۲۰۲۴ به دولتها و فعالان جامعه مدنی و سازمانهای بینالمللی توصیه کرده که صدای کودکان را بهطور واقعی بشنوند و مورد توجه قرار دهند.
شبکه جهانی ChildFund با تاکید بر ضرورت تقویت سازوکارهایی برای مشاوره و مشارکت کودکان و نوجوانان و ترویج گفتگوی باز و فراگیر توجه به این توصیهها را لازم دانسته است:
• ایجاد مکانیسمهایی برای نهادینهسازی مشارکت کودکان.
• تلاشهای ویژهای که بر گروههای آسیبپذیر و به حاشیه راندهشده متمرکز باشد.
• ارائه اطلاعات مناسب برای کودکان و اصول اجباری برای حفاظت از آنها.
• سرمایهگذاری در تقویت ظرفیتها از طریق توانمندسازی کودکان بهعنوان صاحبان حقوق.
این شبکه حامی کودکان، تأکید میکند که مشارکت کودکان باید فراتر از مشورتهای سطحی باشد و بهصورت واقعی در تصمیمگیریها و اقدامات مرتبط با زندگی آنها تأثیرگذار باشد.
