«استفاده از کودکان زیر ۱۲ سال برای جمع‌آوری پسماند تخلف است». غلامرضا ساکتی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان، روز سه‌شنبه، ۸ شهریور ۱۴۰۱ در نشستی با خبرنگاران با بیان این مطلب گفته: «اگر پسماند زیادی تحویل ایستگاههای شهرداری نمی‌شود به علت این است که افراد یا تحویل نمی‌دهد و یا به کودکان کار و یا در ازای پول می‌دهند، اما نمی‌دانند پشت این رفتار ترحم‌آمیز چه مخاطرات زیست‌محیطی وجود دارد که حتی برای خود کودکان خطرناک است». به گزارش ایسنا او تصریح کرده: «استفاده از کودکان زیر ۱۲ سال در جمع‌آوری تخلف است و اگر چنین چیزی وجود دارد شهروندان باید انتقال دهند تا برخورد کنیم».
آیا استفاده از کودکان زیر ۱۲ سال برای جمع آوری پسماند تخلف است؟
حسین رئیسی متخصص حقوق کودکان در پاسخ به این پرسش به «مرکز عدالت برای کودکان» می‌گوید: این عمل تخلف نیست بلکه عملی مجرمانه است. به مخاطره انداختن کودکان عملی مجرمانه و قابل پیگیرد قضایی است.
حسین رئیسی می‌گوید: مطابق کنوانسیون حقوق کودک و مستند به ماده ۷۹ قانون کار، به کارگیری کودکان زیر ۱۵ سال در همه انواع کارها مطلقا ممنوع است. کار کودکان بین سنین ۱۵ تا ۱۸ سال نیز تنها در صورتی مجاز است که در شرایط معمولی، در شیفت روز و عاری از سختی و زیان باشد.
به گفته این فعال حقوق کودکان، استفاده از کودکان در مشاغل سخت و زیان‌آور مثل جمع‌آوری پسماند که خطرات زیادی دارد، برای همه کودکان ممنوع است و از آنجا که چنین شغلی سلامت کودک را به مخاطره می‌اندازد در ردیف اعمال مجرمانه تلقی می‌شود و فرد ناقض قانون، باید تحت پیگرد قرار گرفته و مجازات شود.
این پژوهشگر دپارتمان حقوقی دانشگاه کارلتون کانادا می‌گوید: هم براساس کنوانسیون حقوق کودک وهم براساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، هر نوع بهره‌کشی از کار کودکان و قراردادن آنها در موقعیت کار پرخطر از جمله جمع‌آوری زباله، به منزله قرار دادن آنها در موقعیت بسیار مخاطره‌آمیز است. این عمل خلاف قانون و قابل تعقیب است.
او با اشاره به اینکه برآیند اظهارات این مقام مسئول شهرداری اصفهان بر مجاز بودن استفاده کودکان ۱۳ و ۱۴ ساله در شغل پرخطری چون جمع‌آوری پسماند است، می‌گوید: چنانچه این اظهارات سبب استفاده از کودکان زیر ۱۸ سال توسط پیمانکاران و سایر افراد در شغلی چون جمع‌آوری زباله و پسماند شود و او مسبب بهره کشی از کودکان بالای ۱۲ سال باشد، چنین مقامی در یک نظام حقوقی سالم و قانون‌مدار، تحت تعقیب قرار گرفته و مجازات می‌شود.
آقای رئیسی می‌گوید: حقوق کودکان سلب شدنی نیست و فقر والدین مجوزی برای نقض حقوق کودکان نیست. این مهم را باید به اطلاع این مقام شهرداری اصفهان و مافیای نزدیک به شهرداری که از پسماند عایدی کلان دارند و همواره از کودکان بهره کشی می‌کنند رساند و به آنها یادآوری کرد که کودکان فقرا همان اندازه حق دارند که فرزندان شما از آن برخوردار هستند.
تفاوت تخلف و جرم
مطابق اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها و تعریف قانونگذار از جرم در ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، هر فعل یا ترک فعلی که قانون برای آن مجازات تعیین کرده، جرم است. تنها عملی را می‌توان جرم دانست که قانون آن را جرم اعلام کرده و برای آن مجازات تعیین کرده است. اما تخلف، تصریح قانونی همانند جرم ندارد. در برخی موارد وجوه تشابهی میان این دو وجود دارد و ممکن است یک عمل واحد، منشا تخلف و جرم باشد، مانند اختلاس که هم جرم است هم تخلف. تخلف بیشتر در حوزه حقوق اداری و اصناف کارکرد دارد و جنبه انضباطی دارد. (برگرفته از مقاله تفاوت ماهیت جرم و تخلف) با این تعریف حقوقی، بهره‌کشی از کودکان در شغل سخت و زیان‌آوری چون جمع‌آوری پسماند، عملی مجرمانه و مستوجب مجازات است.
