نگاهی به ایندکس حقوق کودکان سال ۲۰۲۴
مرکز عدالت برای کودکان: بررسی میزان رعایت حقوق کودکان در جهان نشان می‌دهد که کودکان ایرانی به نسبت ۹۰ کشور دنیا در سال ۲۰۲۴ وضعیت بدتری را تجربه کرده‌اند، ولی در عین حال از کودکان ۱۰۳ کشور دنیا اوضاع بهتری داشته‌اند. رتبه ایران در ایندکس حقوق کودک سال ۲۰۲۴ و در مجموع ۱۹۴ کشور بررسی شده ۹۱ اعلام شده است.
*نقشه بالا از سبز پررنگ تا قرمز، وضعیت کودکان در برخورداری از حقوق را در کشورهای دنیا نشان می‌دهد که ایران با رنگ سبز کمرنگ در میان کشورهای برخوردار، ارزیابی شده است.
موسسه «کیدز رایت یا حقوق کودکان» در آخرین ارزیابی خود از وضعیت حقوق کودکان در دنیا، ایندکس ۲۰۲۴ را منتشر کرده است. این ایندکس حقوق کودکان در ۵ حوزه «حق زندگی»، «حق سلامت»، «حق آموزش»، «حق حفاظت» و «حق برخورداری از محیط مساعد برای حقوق کودکان» را با ۲۰ زیر مجموعه، مورد بررسی قرار داده است.
نگاهی به رتبه ایران در هر حوزه، نشان می‌دهد محرومیت کودکان ایرانی از محیط مساعد برای استیفای حقوق، سبب شده تا رتبه ایران در رنکینگ جهانی حقوق کودک به رتبه ۹۱ سقوط کند، چراکه در سایر حقوق وضعیت کودکان ایرانی چندان نامساعد نیست.
در ایندکس حقوق کودک سال ۲۰۲۴ رتبه کلی ایران ۹۱ ولی رتبه ایران در «حق زندگی» ۷۰، در «حق سلامت» ۶۸، در «حق آموزش» ۴۸، در «حق حفاظت» ۵۳ و در «حق برخورداری از محیط مساعد برای حقوق کودکان» ۱۴۵ ارزیابی شده است.
وضعیت کودکان ایرانی در مقایسه با کشورهای منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه
نگاهی به رتبه کشورهای منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه مندرج در ایندکس حقوق کودک سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که ایران پس از کشورهای قطر، مصر، بحرین، لبنان، الجزایر، تونس، اسرائیل، کویت، عمان و امارات متحده عربی در رتبه ۱۱ خاورمیانه قرار دارد. یعنی ایران در رعایت حقوق کودکان در میان ده کشور اول منطقه خاورمیانه هم قرار ندارد هرچند اوضاع کودکان ایرانی در مقایسه با کودکان اردن، لیبی، فلسطین، عربستان، سوریه و عراق بهتر است.
وضعیت کودکان ایرانی در مقایسه با کشورهای همسایه نیز نشان می‌دهد که آنها از کودکان کشورهای قزاقستان، ترکمنستان، آذربایجان و قرقیزستان وضعیت بدتری دارند اما از سایر کشورهای همسایه شامل ازبکستان، ترکیه، ارمنستان، پاکستان و افغانستان وضعیت بهتری را تجربه می‌کنند.
بهترین و بدترین کشورهای دنیا از منظر رعایت حقوق کودکان
براساس ایندکس حقوق کودک سال ۲۰۲۴ به ترتیب کشورهای لوکزامبرگ، ایسلند، یونان، آلمان، تایلند، اسلوانی، فنلاند، بلژیک، دانمارک و اتریش ده کشور اول دنیا با بالاترین امتیاز در رعایت حقوق کودکان قرار دارند و در انتهای جدول به ترتیب کشورهای افغانستان، سودان جنوبی، چاد، آفریقای مرکزی، گینه بیسائو، گینه، مادگاسکار، نیجر، کنگو و السالوادر به عنوان کشورهایی که کمترین اعتنایی به حقوق کودکان ندارند ارزیابی شده‌اند.
بررسی ایندکس حقوق کودکان در سال ۲۰۲۴ نشان می دهد که ارتقای رتبه ایران در رنکینگ جهانی حقوق کودک، وابسته به:
- کاهش تبعیض علیه کودکان
- رعایت بهترین منافع کودکان
- اصلاح قوانین و تسهیل کردن شرایط رعایت حقوق کودکان
- تخصیص بودجه مناسب به کودکان
- افزایش احترام به نظر کودکان
- جمع‌آوری و تحلیل داده‌های تفکیک شده در حوزه کودکان
- ارتقای مشارکت جامعه مدنی در استیفای حقوق کودکان
است. چراکه در سایر حوزه‌ها اگرچه هنوز می‌توان شرایط را بهبود بخشید ولی عمده چالش کودکان در ایران در حوزه «حق برخورداری از محیط مساعد برای حقوق کودکان» است.
