مرکز عدالت برای کودکان: محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهوری ایران در نشستی به اعضای شورای ترافیک توصیه کرد برنامه‌ریزی مدیریت ترافیک در آستانه بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی باید بر رفع نگرانی مدیران مدارس و خانواده‌ها نسبت به ترافیک و جابجایی دانش‌آموزان باشد. او خطاب به اعضای شورای ترافیک اظهار داشت: «باید به گونه‌ای عمل شود تا مدیران مدرسه و نظام آموزشی کشور کمترین درگیری و دغدغه فکری را در برخی مسائل همانند سرویس‌های مدارس داشته باشند تا بتوانند با خیال آسوده روی مسائل آموزشی و تحصیلی دانش آموزان تمرکز کنند.»
معاون رئیس جمهور از سازمان صدا و سیما و شورای اطلاع‌رسانی دولت نیز تقاضا کرد تا فرهنگ‌سازی لازم در خصوص استفاده از حمل و نقل عمومی و عدم به کارگیری از برخی از وسایل نقلیه پرخطر برای جابجایی دانش‌آموزان توسط والدین را در اولویت قرار دهد.
حمل و نقل کودکان در سازمان های مرتبط با کودکان
دغدغه ترافیک و جابجایی ایمن دانش‌آموزان و پرهیز از استفاده از وسایل نقلیه پرخطر مهم ولی اولویت دولت باید توسعه سیاست‌های حفاظت از کودکان باشد، چراکه فقدان سیاست‌های مدون حفاظت از کودکان و کم توجهی به استانداردهای حفاظت از کودکان، هر تلاشی را بی‌اثر و کودکان را در معرض خطر قرار می‌دهد.
حمل و نقل کودکان در سازمان‌های مرتبط با کودکان از جمله مدارس و موسسات آموزشی، مستلزم تدوین و رعایت مقرراتی است که امنیت کودکان را تضمین کند. راهنمای توسعه حفاظت از کودکان تهیه شده توسط سازمان Child Matters مقرر کرده که علاوه بر راننده یک فرد بزرگسال دیگر، کودکان را در مسیر همراهی کند. یک نفر در هر مدرسه یا موسسه آموزشی باید مسئولیت نظارت بر حمل و نقل کودکان را برعهده داشته باشد و در برابر مشکلات و مسائل پاسخگو باشد.
حمل و نقل یک کودک یا یک نوجوان توسط یک بزرگسال با وسیله نقلیه شخصی، خارج از وظیفه کاری، نامناسب است، مگر اینکه این موضوع به اطلاع مدیر رسیده باشد و والدین و سرپرستان موافقت کرده باشند.
ممکن است مواردی وجود داشته باشد که کودک یا فرد جوان در شرایط اضطراری نیاز به حمل و نقل داشته باشد یا اینکه حمل نکردن کودک ممکن است کودک را در معرض خطر قرار دهد. چنین شرایطی باید همیشه ثبت و به یک مدیر ارشد و والدین و مراقبان گزارش شود.
مدارس و موسساتی که با کودکان سروکار دارند، از کارکنانی که وظیفه حمل و نقل کودکان را برعهده می‌گیرند باید انتظار داشته باشند تا:
- توان رانندگی داشته باشند و از استفاده از هرگونه مواد مخدر، الکل یا دارویی که احتمالاً توانایی رانندگی آنها را مختل می‌کند خودداری کنند.
- آگاه باشند که ایمنی و سلامتی کودک تا زمانی که کودک به طور ایمن به والدین یا سرپرستش تسلیم داده می‌شود؛ مسئولیت آنهاست.
- جزئیات سفر را طبق رویه‌های توافق شده ثبت کنند.
- اطمینان حاصل کنند که رفتار آنها همیشه مناسب است.
- اطمینان حاصل کنند که ترتیبات مناسب برای اطمینان از ایمنی وسیله نقلیه، مسافر و راننده وجود دارد.
این مهم اتفاق نمی افتد مگر اینکه اصول استخدام ایمن در مدارس و موسسات مرتبط با کودکان رعایت شده باشد.
اصول استخدام ایمن در سازمان‌های مرتبط با کودکان
موثرترین زمانی که یک سازمان، موسسه آموزشی یا یک مدرسه می‌تواند احتمال سوء‌استفاده از کودکان تحت مراقبت خود را به حداقل برساند، در زمان استخدام کارکنان جدید است. سازمان‌ها باید هنگام استخدام این اصول را رعایت کنند:
- کارکنان صلاحیت کار با کودکان را دارند و محیط امن و حمایتی کودکان را برهم نمی‌زنند.
- پروسه استخدام بدون عجله با نهایت وسواس و دقت صورت گیرد.
- سوابق متقاضی اعم از حرفه‌ای، اخلاقی و خانوادگی با دقت بررسی شود.
- اطمینان حاصل شود که فرد متقاضی، با حقوق کودکان و مفاهیم و مصادیق کودک‌آزاری و چگونگی مواجهه با کودک در هنگام وقوع کودک‌آزاری و گزارش‌دهی درست آن را می‌داند یا آمادگی فراگیری آن را دارد.
علاوه بر این مدارس و موسسات مرتبط با کودکان باید روش‌های کار ایمن را به کارکنان خود از جمله افراد مسئول جابجایی کودکان آموزش دهند.
روش‌های کار ایمن در سازمان‌های مرتبط با کودکان
سازمان‌هایی که با کودکان کار می‌کنند علاوه بر حفاظت از کودکان باید از کارکنان خود نیز در برابر لغزش و سوء‌ظن حفاظت کنند. برای این مهم رعایت این استانداردها ضروری است:
- اعمال محدودیت‌ها و تعیین مرزهای قابل قبول بین زندگی حرفه‌ای و شخصی کارکنان؛
- تعیین رفتارهای مورد انتظار از کارکنان؛
- تدوین و اعلام رویه‌های انضباطی در مواجهه با نقض کار ایمن؛
- تدوین منشور رفتاری برای کارکنان، والدین و مراقبین کودکان در محل سازمان و محل‌های خارج سازمان مرتبط با ماموریت‌ها و فعالیت‌های سازمان؛
علاوه بر جابجایی دانش‌آموزان، مدارس و مدیران آموزش و پرورش باید نسبت به شرایط کلاس‌های خصوصی و پیامدهای آن از جمله ملاقات‌های تک نفره معلمان و مربیان با کودکان حساس باشند و دستورالعمل مشخصی تدوین و ابلاغ کرده باشند.
شرایط کلاس خصوصی و ملاقات‌های تک نفره با کودکان
هر مدرسه و سازمانی که با کودکان کار می‌کند، باید هنگام تنظیم خط‌مشی‌های حمایت از کودکان، موقعیت‌های یک به یک را در نظر بگیرد. این واقع‌بینانه نیست که بگوییم موقعیت‌های یک به یک هرگز نباید رخ دهد. در مواردی که نیاز است، یک کودک با یک بزرگسال تنها باشد، این کار باید با اتخاذ تدابیر لازم در مشاوره و توافق با مدیر ارشد و والدین کودک، صورت گیرد.
موقعیت‌های یک به یک، این پتانسیل را دارد که کودک یا جوان را در برابر آسیب‌های افرادی که به دنبال سوء‌استفاده از اعتماد خود هستند، آسیب‌پذیرتر کند. بزرگسالانی که در محیط‌های یک به یک با کودکان کار می‌کنند نیز ممکن است در برابر اتهامات ناعادلانه یا بی‌اساس علیه آنها قرار گیرند. هر دو احتمال باید به رسمیت شناخته شود تا زمانی که موقعیت یک به یک، اجتناب‌ناپذیر است، اقدامات احتیاطی منطقی و معقول انجام شود. تمام تلاش باید برای اطمینان از ایمنی و امنیت کودکان و بزرگسالانی که با آنها کار می کنند، انجام شود.
سازمان‌ها باید کارکنان را ملزم کنند تا:
- اطمینان حاصل کنند که وقتی کار با یک کودک یا نوجوان، بخشی جدایی‌ناپذیر از وظیفه آنهاست، ارزیابی‌های ریسک کامل و مناسب انجام شده و مورد توافق قرار گیرد.
- از ملاقات با کودک یا فرد نوجوان در یک منطقه دورافتاده و منزوی اجتناب کنید.
- همیشه سایر همکاران یا والدین را از قبل از تماس مطلع کنید و نیاز به حضور یا نزدیک بودن آنها را در محل ملاقات با کودک ارزیابی کنید.
- شرایطی که ممکن است در آن، یک کودک تحت فشار قرار گیرد، افسرده و یا غمگین شود را با همکار ارشد خود در جریان بگذارند.
- نیازها و شرایط کودک یا نوجوان را در موقعیت‌های یک به یک، به دقت در نظر بگیرید.
رعایت نکردن اصول و شرایط حرفه‌ای و اخلاقی توسط مدارس و کارکنان آنان، می‌تواند عواقب نگران‌کننده‌ای برای کودکان به همراه داشته باشد. دانش‌آموزان در مناطق محروم به دلیل عدم برخورداری از امکانات و نداشتن وسیله نقلیه ایمن، برای تردد میان خانه و مدرسه، دچار آسیب شوند و در محیط‌های برخوردار ممکن است مورد سوء‌استفاده افرادی قرار گیرند که بدون رعایت اصول حرفه‌ای استخدام و یا از آموزش‌های مرتبط با کار با کودکان محروم بوده‌اند. از این رو، مدیران آموزش و پرورش و مدیران مدارس باید نسبت به ایمنی کودکان و حفاظت از آنها حساس باشند فرقی نمی‌کند که آنها در مناطق محروم یا مناطق برخوردار با کودکان کار می‌کنند، مهم این است که بدانند خطر همیشه در نزدیکی کودکان است و آنها را تهدید می‌کند. حفاظت از کودکان یک مسئولیت جمعی است و باید پاسخگو بود.
