استفاده یا بهتر بگویم سوء‌استفاده از کودکان، در جنگ و سربازگیری از میان آنها، از مصادیق نقض آشکار حقوق کودکان است. در ماده ۴ پروتکل اختیاری ممنوعیت استفاده از کودکان در جنگ، آمده: «از طرفین درگیری‌ها می‌خواهد که به افراد زیر هجده سال اجازه شرکت در جنگ داده نشود و سربازگیری اجباری در مورد این افراد نیز ممنوع است.» ماده ۶ همین پروتکل نیز تصریح دارد: «دولت‌ها نباید کودکان را برای اقدامات نظامی بسیج کنند و از نام‌نویسی آنها برای شرکت در درگیری‌های نظامی خودداری شود و حکومت‌ها برای بازگشت آرامش جسمانی و روانی کودکان تلاش کنند.»
بی‌اعتنایی برخی دولت‌ها از جمله دولت ایران در سربازگیری از میان کودکان، سبب شد تا در اساسنامه رم از دیوان بین‌المللی کیفری با صراحت بیشتری از سربازگیری از میان کودکان به عنوان جرم جنگی یاد شود. در ماده ۲، ۸ و ۲۶ اساسنامه رم مصوب سال ۱۹۹۸ که در سال ۲۰۰۲ اجرایی شد آمده سربازگیری یا نام‌نویسی از افراد زیر ۱۵ سال برای شرکت در درگیری‌های نظامی ممنوع و یک جرم جنگی محسوب می‌شود. شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز در سال ۲۰۰۵ با تصویب قطعنامه ۱۶۱۲ ایجاد سیستم نظارتی و گزارش‌دهی به منظور وادار کردن دولت‌ها و گروههای نظامی و شبه نظامی به استفاده نکردن از کودکان در جنگ و پذیرش قوانین بین‌المللی را مصوب کرد.
با این وجود سرداران نظامی در ایران به این قواعد تن نداده‌اند، بلکه کودکان را تشویق می‌کنند که با پیوستن به بسیج در سرکوب اعتراضات خیابانی شرکت و با فراگیری آموزش‌های نظامی برای نبرد آماده باشند.
سوء‌استفاده از کودکان و نوجوانان در فعالیت‌های نظامی و شبه نظامی موضوع گفتگویی است با آقای محسن سازگارا فعال سیاسی و از موسسین سپاه پاسداران، خانم ونوس ترابی پژوهشگر دانشگاه و محقق در حوزه تروریسم، آقای حسین رئیسی حقوقدان و متخصص حقوق کودکان و آقای مصطفی خسروی روزنامه‌نگار
