مروری بر انتخابات ۱۴۰۰ و سه مناظره برگزار شده نشان میدهد که اکثر کاندیداها به تنها بخشی از جامعه که فکر هم نکردهاند نوجواناناند. این را هم در مناظرها و برنامههای کاندیداها و هم در فعالیتهای رسانهای مرتبط با انتخابات میتوان حس کرد.
خبرگزاری مهر از معدود رسانههایی است که با برگزاری میزگردی اختصاصی به نقش و مطالبات نوجوانان با عنوان «مروری بر نقش و مطالبات نوجوانان در انتخابات» پرداخته است. این میزگرد با حضور حامد تقدیری رئیس سازمان مدارس صدرا (مدارس انقلاب اسلامی)، مهدی سالم رئیس شبکه امید، حسین تاریخی دبیرکل اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشآموزی، علی جانباز معاون فرهنگی اتحادیه انجمنهای اسلامی انجام و روز ۲۶ خرداد ۱۴۰۰ متن آن منتشر شده است. اما برخلاف تیتر میزگرد که بر نقش و مطالبات نوجوانان اختصاص دارد، در متن میزگرد اثری از مطالبات نوجوانان دیده نمیشود یعنی از هیچ کدام از شرکت کنندگان در این برنامه به مطالبات نوجوانان نپرداختهاند و تنها به این مطلب بسنده کردهاند که «چرا سن رای دادن ۱۸ سال است؟ چرا نوجوانان از حق رای محروم هستند؟» یعنی آنجایی هم که مساله نوجوانان مطرح میشود نه حقوق و مطالبات آنها، بلکه مساله کاهش سن رای دادن به منزله بالابردن آمار شرکتکنندگان در انتخابات مطرح میشود.
مهدی سالم رئیس شبکه امید در این میزگرد میگوید: «ما (نوجوانان) یک مطالبه جدی داریم و آن بحث حق رأی است. الان وقت آن رسیده که مطالبه حق رأی را برای نوجوانان که ازسال ۸۰ تا الان فراموش کردهایم، کلید بزنیم. سیستم اداری و دولتی ما به این بلوغ رسیده که این مطالبات را داشته باشیم. خود نوجوانان نیز این مطالبه را دارند.»
حق رای دادن از سن ۱۵-۱۶ سالگی ممکن است مطالبه بخشی از نوجوانان جامعه که علاقه بیشتری به مسایل سیاسی-اجتماعی دارند باشد ولی قطعا مطالبات نوجوانان محدود به حق رای نیست. اگر انتخابات زمان پرداختن به مطالبات جامعه و طرح آن و گرفتن قول و وعده از کاندیداهاست، نوجوانان هم باید دیده شوند.
کودکان و نوجوانان در ایران با چالشهای متعددی روبرو هستند ولی کاندیداها حتی در مورد آنها صحبت هم نمیکنند چراکه کودکان و نوجوانان دغدغه آنها نیستند.
کدامیک از موارد زیر در مناظرههای انتخاباتی مطرح شد؟ آیا کاندیداها اساسا به این چالشها فکر کردهاند:
- کودک محور نبودن قوانین مدنی در ایران
- عدم بازدارندگی قوانین در رابطه با فروش و اجاره کودکان
- سوءاستفاده بزرگسالان از کودکان و نوجوانان در حمل و خرید و فروش مواد مخدر
- کودکهمسری و نقض پیماننامه حقوق کودک،
- فقدان حمایت قانونی از کودکان کار،
- نبود کتابخانههای تخصصی کودکان و نوجوانان
- تشدید بیعدالتیها در خصوص کودکان غیرایرانی ساکن ایران
- بیپناهی کودکان در برابر خشونت، اذیت و آزار جنسی و روانی
- فرزندکشی و قتلهای ناموسی، مطابق ماده ۲۲ قانون مجازات اسلامی، چنانچه پدر و جد پدری فرزند خود را بکشد قصاص نمیشود و تنها به پرداخت دیه و تعزیر محکوم میشود.
- حذف آموزشهای جنسی از برنامه مدارس
- نبود امکان تحصیل به زبان مادری
- بازماندن از تحصیل به دلیل فقر اقتصادی، فرهنگی و زیرساختی
- فقدان آموزشهای مهارتهای زندگی و توانمندسازی
- همسو نبودن آموزشهای رسمی مدارس با نیازهای روز دانشآموزان
- مغایر بودن سن مسئولیت کیفری در قانون مدنی ایران با کنوانسیون حقوق کودک
البته شاید دادن حق رای به نوجوانان ۱۵-۱۶ ساله کاندیداها را مجاب سازد تا به مسایل آنها توجه بیشتری نشان دهند ولی آنچه امروز شاهد آن هستیم «غیبت نوجوانان در بازی انتخابات ۱۴۰۰» است.
