امیر هوشنگ فرجی- مجله نوجوانها
کار کردن، عار نیست. در این دوره و زمانه این را همه میدانند. کار کردن نهتنها ایرادی ندارد، بلکه اگر از سنین کم شروع شود، میتواند یک افتخار هم باشد. اگر به عنوان یک نوجوان قصد کار کردن دارید، اگر دوست دارید روی پای خودتان بایستید و مستقل شوید یا به هر دلیلی مجبور به این کار هستید، باید از قوانین آن نیز آگاهی داشته باشید.
در این مقاله میخواهیم با شرایط کار نوجوانان در قانون کار آشنا شویم. قانون کار در این باره چه ضوابطی را مطرح کرده است؟ نوجوانان چه حق و حقوقی در زمان کار کردن خواهند داشت؟ کارفرماها چه وظایفی در قبال نوجوانان خواهند داشت؟
کار نوجوانان به چه معناست
قانون کار که توسط مراجع قضایی دولت کشورمان تدوین شده، در رابطه با شرایط کار نوجوانان، قوانین و ضوابط خاصی را به طور دقیق و صریح مطرح کرده است. دلیل تدوین چنین قوانینی آن است که نوجوانان در سنین حساسی هستند و تواناییها و نیازهای آنان با افراد بالغ متفاوت است. مراجع قضایی کشور ما تمام این موارد را در نظر گرفتهاند و سپس با توجه به آنها قوانین این حوزه را طرح کردهاند.
منظور از کار نوجوانان چیست؟
منظور از کار نوجوانان، کار در بازه سنی مشخص است؛ این بازه از سن ۱۵ سالگی تا ۱۸ سالگی را در بر میگیرد. کار در زیر این سن، غیرقانونی بوده و برای بالاتر از آن، در حوزه قوانین کاری بزرگسالان قرار خواهد گرفت.
در نهایت، توجه داشته باشید که تمامی این شرایط و قوانین، برای استخدامیها و قراردادهای رسمی است. اگر کارفرمایی بخواهد نوجوانی را به صورت رسمی و به عنوان کارمند یا کارگر خود استخدام کند، موظف است که از قوانین مربوط به این حوزه، پیروی کند.
شرایط کار نوجوانان در قانون کار
از جمله شرایط کار نوجوانان در قانون کار، میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اولین شرطی که برای کار نوجوانان وجود دارد، سلامت جسمی و بدنی آنها است. برای این کار، سازمان تامین اجتماعی آزمایشهایی را انجام میدهد تا از سلامت و توانایی فیزیکی نوجوانان، اطمینان کسب کند. این آزمایشها باید هر سال مجددا تکرار شوند.
- ساعات کاری نوجوانان باید کمتر از افراد بالغ باشد. این میزان معمولا بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت است. نوجوان و کافرما میتوانند توافق کنند که این ساعت به صورت روزانه از ساعت کاری نوجوان کم شود، یا اینکه به صورت یکجا در آخر هفته یا روزی دیگر استفاده شود.
- ارجاع هر کار اضافی به نوجوانان، خارج از محدوده وظایف آنها ممنوع است و نوجوان میتواند از پذیرش آن سر باز بزند. حتی حمل بارهای سنگین با دست نیز برای نوجوانان ممنوع است.
- ارجاع کارهای فیزیکی دشوار، خارج از محدود تواناییهای نوجوان، ممنوع است. کارفرما نمیتواند کار با ابزار یا کار در اماکن خطرناک را به نوجوان واگذار کند.
- شبکاری و شیفتهای شب، به طور کلی کار کردن در شب، برای نوجوانان ممنوع است و کارفرماها باید از این موضوع آگاه باشند.
- به طور کلی، ارجاع هر کاری که خارج از تواناییهای نوجوان باشد، هر کاری که از نظر جسمی یا روانی به نوجوان ضرری وارد کند، ممنوع است. تشخیص کارهای مضر از نظر روانی و اخلاقی برای نوجوان، برعهده کارشناسان وزارت کار است.
وظایف کارفرما در قبال کار نوجوان
کارفرماهایی که میخواهند کارگر یا کارمند نوجوان استخدام کنند، باید دقت بسیار بهخرج دهند. نوجوانان در سنین حساستری قرار دارند و بدون شک استخدام آنها و وظایفی که بر دوش آنان قرار داده خواهد شد، حساستر است. کارفرماها باید نظارت بیشتری بر کار نوجوانان داشته باشند؛ زیرا که در هر صورت بروز هرگونه تخلف، کارگر یا کارمند نوجوان این حق را دارد که برای احقاق حقوق خود، به مراجع قضایی شکایت کند.
کارفرماها علاوه بر شرایط و ضوابطی که در بخش قبلی به آن اشاره شد، وظیفه دارند که:
- امنیت نوجوان را (چه از نظر فیزیکی و چه از نظر روانی) فراهم کنند.
- در کنار آن، تامین بهداشت لازم در محیط کار نیز از دیگر شرایطی است که کارفرماها باید به آن توجه ویژه نشان دهند.
- پرداخت حقوق و مزایای کار نوجوان، بر اساس قانون کار و مصوبههای مربوط به آن است. زمانی که نوجوان به صورت رسمی استخدام شده باشد، کارفرما وظیفه دارد حقوق و مزایای او را به طور تمام و کمال و به موقع پرداخت کند.
- در نهایت، کارفرماها باید بدانند که در صورت بروز هرگونه مشکل و آسیب به سلامت کارمند یا کارگر نوجوانان، باید تمامی هزینههای درمانی آن را پرداخت کنند.
کلام آخر
به باور بسیاری از والدین و متخصصان، حتی به اعتقاد خیلی از نوجوانها، کار کردن باید از سنین پایین، به یک عادت در افراد تبدیل شود. کار کردن میتواند مزایای بسیاری برای نوجوانها به همراه داشته باشد و به روند رشد عقلی آنها کمک کند. اما گذشته از این موارد، کار نوجوانان در قانون، شرایط خاصی دارد و هر نوجوان برای آنکه بتواند از حقوق خود دفاع کند، موظف است که این قوانین را بداند.
