تحقیق و گزارش موارد شکنجه و سوءرفتار پلیس و یا کنکاش در خصوص کم و کیف مسائلی همچون اعدام کودکان، با روزنامهنگاری مرسوم کمتر به نتیجه میرسد. معمولا خبرنگاران برای ورود به چنین مسائلی به روزنامهنگاری تحقیقی (Investigative Journalism) یا روزنامهنگاری دیدهبان (Watchdog Journalism) روی میآورند، چراکه چنین سوژههایی با پیچیدگیهای بیشتر، ریسک بیشتر و پنهانکاریهای بیشتری همراه است. لذا با گزارشنویسی معمول نمیتوان حق مطلب را ادا کرد، باید همچون یک کارآگاه وارد شد و جوانب پنهان ماجرا را کشف و گزارش کرد.
دقیقا به دلیل پرریسک بودن، پیچیده بودن، پنهان بودن موارد شکنجه و سوءرفتار پلیس، روزنامهنگاری تحقیقی یا دیدهبان روشهایی است که به ما روزنامهنگاران کمک میکند تا با اتکاء به مهارتهایی که میآموزیم، از آن برای کشف حقیقت و گزارش موارد پنهان استفاده کنیم.
روزنامهنگاری تحقیقی همانگونه که از اسم آن برمیآید، مبنایش «تحقیق» و گردآوری اطلاعات و انتشار آن با هدف محافظت از جامعه و اعضای آن است. روزنامهنگاری تحقیقی، با گردآوری اطلاعات در خصوص یک مساله خاص، افراد جامعه را نسبت به اهمیت آن مساله، متقاعد میسازد؛ دست روزنامهنگار را برای ارائه استدلالهای محکمتر باز میگذارد؛ به مخاطبان اطمینان بیشتری از صحت گفتهها و ادعاها ارائه میکند و یا این فرصت را ایجاد میکند تا از آمارهایی که بدست میآید، برای تاثیرگذاری بر مخاطبان، استفاده کند. روزنامهنگاری دیدهبان نیز نوعی از روزنامهنگاری تحقیقی است که با هدف محافظت گروههای آسیبپذیر جامعه در برابر تجاوز نیروهای صاحب قدرت صورت میگیرد. روزنامه نگاری دیده بان گاهی برای حمایت از اعضای خود در برابر متجاوزان انجام می شود. پس ما ابتدا لازم داریم بدانیم آداب و اصول روزنامهنگاری تحقیقی و روزنامهنگاری دیدهبان چیست؟ چگونه اطلاعات را جمعآوری کنیم؟ چگونه از افتادن در دام میس و دیس اینفورمیشنها در امان باشیم؟ چگونه دیتاهایی که بدست میآوریم را فکت چک کنیم؟ و چگونه ریسک ورود به چنین حوزههایی را مدیریت و از خود و رسانهمان حفاظت کنیم؟
ما با فراگیری اصول و مهارتهای روزنامهنگاری تحقیقی و دیدهبان و دانستن قوانین مرتبط، می توانیم موارد شکنجه و سوءرفتار پلیس را کشف و گزارش کنیم.
راهنمای روزنامهنگاران برای تحقیق و گزارش موارد شکنجه و سوءرفتار پلیس
